Uitdrukkingen met dieren: zo(o) kun je het ook zeggen

Ben je het afwachtende type? Dan kijk je liever de kat uit de boom. Weet je van aanpakken? De koe bij de horens vatten is je tweede natuur. Mooi gezegd, toch? Je ziet het ook zó voor je. En zo zijn er wel meer taalverrijkende uitdrukkingen en gezegdes waarin dieren een hoofdrol vertolken. Op deze Werelddierendag trakteren we je graag op enkele beestige voorbeelden, mét hun oorsprongsverhaal. Ga je mee op taaldiersafari?

Waargh: het leeuwendeel krijgen

Wie het leeuwendeel krijgt, heeft het grootste stuk te pakken. Maar waarom noemen we dat eigenlijk niet het koeien- of geitendeel? Flashback naar het jaar 500 voor Christus en naar de fabels van de Griekse dichter Aesopus. Daarin eiste de leeuw bij het jagen steevast het grootste stuk op. De andere dieren stonden erbij en keken ernaar. Tja, je bent de koning van het dierenrijk of niet.

Kwaaak: verkikkerd op iets zijn

Van de jungle trekken we richting vijver. Want dáár vind je de verklaring voor ‘verkikkerd zijn’: verliefd zijn op iemand of dol zijn op iets. Omdat sprookjes niet bestaan, heeft het niets te maken met de hocus pocus waarmee je een kikker tot posterboy kust. Wel met de paringsdrang van de kikvors. Want als die een vrouwtje wil versieren, is hij alleen daarmee bezig. De rest van de wereld kan hem gestolen worden. Het is ‘eyes on the prize’, veel lawaai en elke afleiding verjagen!

Miauw: een kater hebben

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel. En … trekken ze een biertje open. Maar zoals je weet, katten komen meestal terug. En dan zitten die muizen dus na dat nachtje doorzakken te jammeren over een kater. ‘Een kater hebben’: die uitdrukking hebben we ontleend aan het Duitse woord ‘Katarrh’, dat staat voor een slijmvliesontsteking of verkoudheid. Ja, ja … verkoudheid: ‘s avonds grote Jan, ‘s morgens kleine man. Auch ...

Snappie snappie: krokodillentranen

Met hun ietwat robuuste uiterlijk en – letterlijk, toch – grote bek zou je denken dat krokodillen niet snel een traantje wegpinken. En toch hebben ze echt traankanalen. Al zijn die er niet om hun emoties te tonen. De tranen zijn puur functioneel om vuiltjes uit hun ogen te spoelen. Wat je meteen bij de verklaring van de spreuk brengt: krokodillentranen zijn er voor de show, maar missen oprecht sentiment.

Zoef: mijn naam is haas

Een uitdrukking die eigenlijk niets te maken heeft met het gelijknamige dier. Dat zit zo: Victor van Hase studeerde rond 1855 rechten in Duitsland. Op een bepaald moment wilde hij een medestudent helpen om het land uit te vluchten. Hij gaf zijn identiteitsbewijs mee, zodat zijn vriend onder een ‘valse naam’ weg kon. Maar … die speelde het document kwijt in Frankrijk. Toen kregen de autoriteiten iets in het snotje. Gevolg: Victor mocht het in Duitsland gaan uitleggen op de rechtbank. Waar hij superchill meldde: “Mijn naam is Hase en ik weet van niets.” ‘Hase’ verbasterde later in het Nederlands tot ‘haas’ en hatsekiedee: de ideale uitvlucht als je ergens onderuit wilt komen!

> Een vertaling of copywriting nodig? De taaltijgers van ElaN bijten zich vast in jouw tekst en serveren je het neusje van de zalm.