De afgelopen maand hebben we het in deze blog gehad over juridische vertalingen en alles wat daarbij komt kijken: de risico’s, de benodigde expertise, hoe de regels verschillen tussen landen, de grootste valkuilen, hoe technologie ervaren vertalers een handje kan helpen … Boeiend leesmateriaal allemaal, maar hebben we niet wat overdreven? Zijn de concrete gevolgen van vertaalfouten in juridische teksten dan echt zo ingrijpend? Het antwoord: respectievelijk nee en ja.
In deze laatste blogpost van 2025 verbreden we onze blik en kijken we naar wat er gebeurt als juridische vertalingen de mist ingaan op het internationale toneel. Wat blijkt? Zelfs op het allerhoogste niveau is het niet altijd eenvoudig om de valkuilen te omzeilen. Ervaring, knowhow, een grondige kennis van juridisch jargon en een scherp oog voor detail, gecombineerd met een tweede paar ogen (een revisor met andere woorden) en uitstekende ondersteuning door AI: al die zaken zijn geen luxe maar pure noodzaak.
Geval 1: de Roemeense vertaling van de AGVV
De EU kent 24 officiële talen, waardoor alle wetten, voorschriften en regels correct vertalen een heuse krachttoer is. Geen wonder dus dat het soms misgaat, zoals in 2020 met de Roemeense versie van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV). Wat was er precies aan de hand?
In het kader van de AGVV geldt het standaard aanmeldings- en goedkeuringsproces niet voor bepaalde categorieën van staatssteun. Zo kunnen EU-lidstaten steun verlenen zonder dat ze daar eerst groen licht voor moeten krijgen van de Europese Commissie. Maar door een vertaalfout luidde de definitie van een ‘onderneming in moeilijkheden’ in de Roemeense versie van de AGVV anders dan in de oorspronkelijke tekst.
Het probleem deed zich voor in artikel 2, lid 18 van de AGVV, waarin het gaat over een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid die “minder dan drie jaar bestaat”. In de Roemeense versie stond echter “ten minste drie jaar”. Door dat aanzienlijke verschil in betekenis kwamen volgens de Roemeense vertaling plots veel meer ondernemingen in aanmerking voor steun. Het gevolg? Bedrijven die volgens de regels in de oorspronkelijke tekst niet op steun konden rekenen, hadden er ineens wel recht op.
Raad eens wat er toen gebeurde? Inderdaad: in 2020 kregen twee bedrijven die al langer dan drie jaar bestonden subsidies. In 2022 probeerde de Roemeense overheid dat geld terug te vorderen, maar daar verzetten beide ondernemingen zich tegen. In hun ogen kwamen ze volgens de criteria in de oorspronkelijke Roemeense versie van de AGVV namelijk perfect in aanmerking voor staatsteun.
Dit ongelukkige geschil werd uiteindelijk behandeld door het hof van beroep en mondde uit in complex juridisch getouwtrek. De vraag die daarbij naar boven kwam: in hoeverre moeten burgers of andere belanghebbenden in de EU-lidstaten kunnen vertrouwen op de vertalingen van Europese verordeningen, zonder die te hoeven vergelijken met andere vertaalde versies? Het belang van betrouwbare juridische vertalingen, daar draaide de hele discussie uiteindelijk om.
Geval 2: het vrijhandelsakkoord met Zuid-Korea
Zowat tien jaar voor de Roemeense kwestie haalde een nog groter verhaal rond foute vertalingen het internationale nieuws. De vrijhandelsovereenkomsten tussen Zuid-Korea en respectievelijk de EU en de VS bevatten namelijk meerdere vertaalfouten, waardoor de Koreaanse minister van Handel publiekelijk zijn verontschuldigingen moest aanbieden.
In april 2011 bleef een vrijhandelsakkoord tussen de VS en Zuid-Korea na ettelijke vertragingen nog wat langer in de koelkast omdat de voorgestelde tekst bulkte van de vertaalfouten. Onder meer de onrealistische deadline werd als een van de oorzaken genoemd. Zuid-Korea wilde namelijk dat de vrijhandelsovereenkomst tegen eind april ondertekend was, wat de vertaalteams onder erg grote druk zette. En zoals we allemaal weten, hebben vertalers voldoende tijd nodig om juridische vertalingen van topkwaliteit af te leveren.
Een ezel stoot zich geen tweemaal aan dezelfde steen? Verkeerd gedacht, want amper een paar maanden eerder was er vergelijkbaar probleem opgedoken bij de vrijhandelsovereenkomst tussen Zuid-Korea en de EU. Al in het prille begin was er kritiek op het feit dat het document slecht vertaald was. Alleen nam de regering die niet ernstig, waardoor de definitieve overeenkomst maar liefst 207 vertaalfouten bevatte.
Die gingen van stomme missers (zoals ‘transplantatie’ lezen als ‘transfusie’) tot grammaticale fouten en verkeerde vertalingen van officiële instanties, zoals de OESO.
Blijkbaar was het woord ‘elke’ ook verschillende keren weggelaten. Vooral in een juridische vertaling is dat zorgwekkend, aangezien een woord als ‘elke’ de betekenis van een passage aanzienlijk kan veranderen. Uiteindelijk werden de fouten rechtgezet en de verdragen ondertekend. Maar de Zuid-Koreaanse regering, die gaf allerminst een professionele indruk en zag haar internationale reputatie geschaad.
Commerciële zaken en geschillen
Problemen bij de overheid halen vaak het nieuws, maar bij soortgelijke gevallen in bedrijven komen de specifieke details maar zelden naar buiten. Toch worden de soorten fouten en de financiële gevolgen ervan regelmatig belicht in gespecialiseerde sectorrapporten.
Een voorbeeld dat vaak wordt aangehaald in juridische en academische bronnen, is de interpretatie van de Engelse term ‘termination’. Dat blijkt een erg uitdagend woord voor juridische vertalers, omdat de betekenis afhangt van de context en er geen rechtstreekse tegenhanger van is in andere talen.
Volgens sommige rapporten kunnen vertaalfouten in situaties waar veel op het spel staat al snel leiden tot extra juridische kosten van meer dan een miljoen euro of dollar. Dit zijn de drie grootste risico’s voor bedrijven als het om juridisch vertaalwerk gaat:
- Foute vertalingen die de betekenis van bewijsmateriaal veranderen, waardoor de bewijskracht ervan in het gedrang komt.
- Foute vertalingen die je geloofwaardigheid ondermijnen. Door foutief of inconsequent taalgebruik komt je bedrijf al snel onbetrouwbaar over.
- Foute vertalingen die vertragingen veroorzaken. Vertaalfouten moeten rechtzetten kan je heel wat geld kosten.
De oplossing? Neem geen risico, kies voor ELAN.
Juridische vertalingen vragen om de grootst mogelijke zorg en doorgedreven expertise, zoveel is duidelijk. Ga dus niet onbezonnen te werk en vertrouw op ELAN Languages. Dankzij ons internationale netwerk van meer dan 4000 juridische vertalers en ons team van deskundige projectmanagers en consultants zijn jouw juridische vertalingen steevast van de hoogste kwaliteit. Benieuwd wat je op juridisch vlak mag verwachten bij ELAN Languages? Lees onze vorige blogpost over juridische vertalingen of neem contact op met Valerie Kerten: valeriekerten@elanlanguages.com – +32 11 49 04 68. Met plezier beantwoordt ze al je vragen rond juridisch vertaalwerk. Ze kan je ook vertellen of je een beëdigde vertaling nodig hebt en wat in dat geval de deadline is. Graag een vrijblijvende offerte? Ook daarvoor kun je bij Valerie terecht.