Eponiemen als taal-epo

De beer van de Amerikaanse president ‘Teddy’ Roosevelt, de ‘foon’ van Sax en de toren van Eiffel: sommige eponiemen zijn wereldberoemd. Appeltje-eitje om de ontstaansgeschiedenis daarvan thuis te brengen. Veel leuker is het om kopje-onder te gaan in het bad met obscure verhalen. Ontdek hoe vooral illustere mannen – sorry dames – hun naam in de geschiedenisboeken wisten te griffen.

Kiekje met Hasselblad 

Tijdens WO II schieten de Zweden een Duits verkenningsvliegtuig uit de lucht. Hasselblad krijgt de opdracht een camera te maken die minstens even goed is als het toestel dat in het vliegtuig ligt. Later vercommercialiseert hij zijn topcamera – mét succes. Ideaal voor professionele ‘kiekjes’. Dat synoniem voor foto verwijst naar de Leids-joodse fotograaf Israël Kiek (1811-1899). Hij portretteerde vaak studentengroepen. Ladderzatte meutes die hij 's avonds of 's nachts op pellicule vastlegde. Snel en vaak niet helemaal scherp: een kiekje dus.

Goddelijke afkomst 

Donderdag verwijst naar de god van de donder: Thor oftewel Donar voor zijn West-Germaanse vrienden. Een beer van een kerel die zich donderslaags met zijn hamer door het leven slaat. Aan de andere kant van het godenrijk woont Pan, de Griekse herdersgod. Met zijn fluit van riet probeert hij nimf Syrinx te imponeren. Met een tegengesteld effect. Want zijn geblaas is zo abominabel dat ze er helemaal pānikós van wordt: paniekerig, doodsbang.

Voetbal, een feest!  

In 1898 bericht een Britse krant over een rechtszaak waarin een hooligan terechtstaat. De term is waarschijnlijk een variant op de Britse voornaam Houlihan, een notoire ‘wildebras’ uit de volksliedjes van die tijd. Van Dale bindt de etymologische betekenis aan Patrick Hooligan, een Ierse misdadiger die in 1890 de buurt onveilig maakte vanuit de Londense herberg Lamb and Flag. De herberg van toen is nu meestal het café in de meest roemruchte voetbalstadions. Maar de hooligan-baldadigheid is nog altijd dezelfde.

Life in plastic, it’s fantastic 

Op 9 maart 1959 lanceert Ruth Handler haar eerste pop bij Mattel. Meteen een schot in de roos: Barbie was geboren. Voor de naam ging ze niet ver zoeken. Barbie is het koosnaampje voor haar dochter Barbara. Twee jaar laten kwam ze met Ken op de proppen – beetje omgekeerd Adam en Eva verhaal, dus. Zijn naam verwijst naar die van haar … zoon. Never change a winning tactic. :-)